ရုရှားနိုင်ငံမြို့တော် မော်စကိုမြို့လည်ရှိ ရင်ပြင်နီကြီးသည် ရုရှားရှိ အကျယ်ဆုံးနှင့် နာမည်အကြီးဆုံးရင်ပြင်ဖြစ်သည်။ မော်စကိုမြို့လမ်းမကြီးတိုင်းက ဒီရင်ပြင်ကနေ အစပြုသည်ဟုပြောရမည်။ ရင်ပြင်နီဟုအမည်တွင်ရသည်မှာ အဆောက်အအုံအရောင်များကြောင့်မဟုတ်သလို ကွန်မြူနစ်စနစ်၊ ဆိုဗီယက်ရုရှတို့နှင့်လည်း မသက်ဆိုင်ပါ။ နဂိုမူလအမည်မှာ လှပသောရင်ပြင်ဟု အဓိပ္ပါယ်ရပါသည်။ ရုရှားရှေးဘာသာစကားတွင် အနီရောင်နှင့် လှပသောမှာ စာလုံးတူဖြစ်နေခြင်းကြောင့် နောက်ပိုင်းတွင် ရင်ပြင်နီဟု အမည်တွင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ရင်ပြင်ကြီးသည် ထောင့်မှန်စတုဂံပုံဖြစ်ကာ အလျား ၁၈၈၀ ပေ အနံ ၂၃၀ ပေ ရှိပြီး အကျယ်အားဖြင့် စတုရန်းပေ ၈ သိန်း ကျယ်ဝန်းပါသည်။ နာမည်ကျော် အဆောက်အအုံကြီး လေးခုက ရင်ပြင်နီကို ပတ်လည်ဝိုင်းထားကြသည်။ ယင်းတို့အနက် နာမည်အကျော်ကြားဆုံးမှာ စိန့်ဘေဆဲ(လ်) ဘုရားကျောင်းဖြစ်သည်။ ဘုရားကျောင်းငယ် ၁၀ ခု ပေါင်းထားသည့် ထိုဘုရားကျောင်းကြီးသည် အရောင်အသွေးစုံလင်ကာ ဗိသုကာလက်ရာထူးခြားလှပသဖြင့် ကမ္ဘာကျော်ပါသည်။ ဘုရားကျောင်း၏ မျက်နှာချင်းဆိုင်တစ်ဖက်တွင် လှပခမ်းနားသည့် State သမိုင်းပြတိုက်နှင့် Kazan ဘုရားကျောင်းငယ်ရှိပါသည်။ ဤဘုရားကျောင်းသည် ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် ဂျိုးဇက်စတာလင်အမိန့်ဖြင့် ဖြိုချဖျက်ဆီးခံခဲ့ပြီးမှ ဆိုဗီယက်နိုင်ငံ ပြိုလဲပြီးနောက် ပြန်လည်တည်ဆောက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ရင်ပြင်တစ်ဖက်ကို ခရင်မလင်နန်းတော်ဝင်းတံတိုင်းများက ကာရံထားကာ တံတိုင်းရှေ့ဘက်တွင် လီနင်ဂူဗိမာန်ရှိပါသည်။ ဆိုဗီယက်ယူနီယံ၏ ပထမဆုံးကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် လီနင်၏ ရုပ်အလောင်းကို ထိန်းသိမ်းပြသထားရာ ဂူဗိမာန်ကြီးုဖြစ်သည်။ ကျန်တစ်ဖက်မှာတော့ GUM ရှော့ပင်းစင်တာကြီးရှိကာ ဆိုင်ပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး ကမ္ဘာကျော်နာမည်ကြီး အမှတ်တံဆိပ်များကို ဝယ်ယူနိုင်ပါသည်။

 

ယခင်က ခရင်မလင်နန်းတော်ဝင်းတံတိုင်းနှင့် ရင်ပြင်အကြား ကျုံးရှိခဲ့ဖူးသော်လည်း ၁၇ ရာစုနောက်ပိုင်းတွင် ရေခန်းသွားခဲ့ပါသည်။ ရင်ပြင်တွင် ရုပ်တုတစ်ခုသာရှိပြီး မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုဟ်များဖြစ်ကြသည့် Kuzma Minin နှင့် မင်းသား Dmitry Pozharsky တို့နှစ်ယောက်တွဲ ရုပ်တုဖြစ်သည်။ စိန့်ဘေဆဲ(လ်)ဘုရားကျောင်းအရှေ့တွင် ထိုရုပ်တုကို စိုက်ထူထားရှိပါသည်။
ရင်ပြင်နီကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာအဖြစ် ၁၉၉၀ ခုနှစ်က ယူနက်စကိုက အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပါသည်။ သမိုင်းတလျှောက်တွင် ရင်ပြင်နီရှိ စိန့်ဘေဆဲ(လ်)ဘုရားကျောင်းကြီးသည် ပျက်စီးလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၈၁၂ ခုနှစ်က ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့သည့် နပိုလီယံသည် ဘုရားကျောင်းကို ဖျက်ဆီးရန် အမိန့်ပေးခဲ့သော်လည်း ရုတ်တရက် မိုးရွာသဖြင့် မီးငြိမ်းသွားခဲ့ပါသည်။ ဘုရားကျောင်းကို ဖျက်ဆီးရန် နောက်ထပ်ကြိုးပမ်းမှုမှာ စတာလင် အုပ်ချုပ်စဉ်ကာလဖြစ်သည်။ သူသည် ဘာသာရေးအဆောက်အအုံအားလုံးကို ဖျက်ဆီးရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သော်လည်း ဘုရားကျောင်းကိုမူ နှမြောခဲ့သည်။

 

ရင်ပြင်နီသည် ဟိုးရှေးခေတ်နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက မော်စကိုမြို့၏ အဓိက ရင်ပြင်ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ၁၄၉၀ ပြည့်နှစ်များကတည်းက တည်ရှိခဲ့သည့် သမိုင်းဝင်ရင်ပြင်ကြီးလည်းဖြစ်သည်။ ခရင်မလင်နန်းတော်သစ် တည်ဆောက်သည့်အခါ ရင်ပြင်ကိုပါ ထည့်သွင်းဖန်တီးခဲ့ကြသည်။ နန်းတော်၏ အရှေ့ဘက်ခြမ်းတွင် မြစ်ချောင်းများကဲ့သို့ သဘာ၀ အရံအတားများ မရှိသဖြင့် ရန်သူများ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ဖို့ လွယ်ကူပေသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုနေရာရှိ အဆောက်အအုံများကို ရှင်းလင်းခဲ့ရာမှ ရင်ပြင်နီဖြစ်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

 

နောက်ပိုင်းတွင် ရင်ပြင်နီသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ ကုန်သည်များ လာရောက်ရောင်းဝယ်ရာ၊ ဇာဘုရင်များ၏ အမိန့်များကို ကြေငြာရာ၊ ဘာသာရေးပွဲများကျင်းပရာ နေရာဖြစ်လာခဲ့ပေသည်။ ၂၀ ရာစုအလယ်ပိုင်းတွင် ဆိုဗီယက်စစ်တပ်၏အင်အားကို ပြသသည့်အနေဖြင့် ရင်ပြင်နီတွင် စစ်ရေးပြလေ့ရှိခဲ့ကြပေသည်။ ဆိုဗီယက်ယူနီယံပြိုကွဲပြီး နောက်ပိုင်းတွင်တော့ ဈေးပွဲတော်များ၊ ဂီတပွဲတော်များကျင်းပရာ နေရာဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ခရစ္စမတ်အချိန်အခါတွင် ခရစ္စမတ်မီးရောင်များဖြင့် ရင်ပြင်ကြီးသည် အလွန်စည်ကားလှပလေ့ရှိပါသည်။

ဒေါက်တာနုမြတ်သိင်္ဂီဦး

Dr. Nu Myat Theingi Oo